W tym artykule znajdziecie konkretne pomysły na to, jak wprowadzić temat bioróżnorodności do szkolnej praktyki. Wśród inspiracji zaproponowanych przez ekspertkę Be. Eco, Agatę Sieńczak, są takie angażujące projekty edukacyjne jak “Zielona sieć życia” czy “Ekosystemowy bohater”.
Bioróżnorodność to bogactwo wszystkich form życia na Ziemi – roślin, zwierząt, mikroorganizmów oraz ekosystemów, które wspólnie tworzą złożoną sieć współzależności. Aby zatrzymać degradację środowiska i doprowadzić do odbudowy ekosystemów Komisja Europejska przyjęła w 2020 r. Strategię na rzecz bioróżnorodności 2030. W tym dokumencie istotne miejsce zajmuje edukacja oraz zaangażowanie społeczne.
Jak angażująco wdrożyć temat bioróżnorodności w praktyce szkolnej?
1. Zielona sieć życia
„Zielona sieć życia” to długofalowy program edukacyjny, który pozwala uczniom na aktywne obserwowanie i dokumentowanie bioróżnorodności w obrębie terenu szkolnego. W pierwszym etapie program zakłada podzielenie przyszkolnego terenu na kilka stref, gdzie uczniowie mogą regularnie monitorować gatunki roślin i zwierząt, dokumentując swoje obserwacje za pomocą zdjęć, rysunków i krótkich filmów. Dzięki utworzeniu takich stref uczniowie zaobserwują, że nawet w obrębie szkoły bioróżnorodność w poszczególnych strefach może się różnić. Na podstawie zgromadzonych materiałów uczniowie mogą stworzyć interaktywną bazę danych w formie katalogu, mapy lub atlasu, którą będą następnie regularnie aktualizować.
W kolejnym kroku program przewiduje stworzenie ścieżki edukacyjnej na terenie szkoły, wyposażonej w tablice informacyjne stworzone przez dzieci.
Uczniowie wraz z nauczycielem mogą też założyć przyszkolny ogród lub sad z rodzimymi gatunkami roślin, który stanie się miejscem nauki o ekologii i przyrodzie. Wspólnie z nauczycielami i lokalnymi ekspertami można pokusić się również o stworzenie innych ekosystemów, np. oczka wodnego, sterty martwego drewna jako schronienia dla bezkręgowców, budek lęgowych dla ptaków i nietoperzy czy hoteli dla owadów. Monitoring i dokumentowanie zmian w tych mini-ekosystemach – prowadzenie dziennika ogrodowego, fotografia przyrodnicza czy blog/vlog – pozwolą uczniom śledzić, jak zróżnicowane jest życie na terenie szkolnym.
2. Ekosystemowy bohater
„Ekosystemowy bohater” to krótszy program edukacyjny, skoncentrowany na wybranym gatunku zagrożonym w danym ekosystemie. Uczniowie rozpoczynają od stworzenia modelu danego ekosystemu, np. rafy koralowej lub mokradła, który następnie prezentują w szkole, opisując charakterystykę tego środowiska. Z ekosystemu wybierają „bohatera” – gatunek zagrożony, któremu poświęcają szczególną uwagę. Następnie budują model tego organizmu, dzięki czemu mają okazję dogłębnie poznać jego cechy oraz specyficzne wyzwania, z jakimi mierzy się w środowisku naturalnym.
Program obejmuje także przygotowanie kampanii informacyjnej, mającej na celu zwiększenie świadomości na temat wybranego gatunku. Kampanię informacyjną można połączyć ze zbiórką funduszy na rzecz organizacji zajmujących się ochroną wybranego przez uczniów “bohatera”.
3. Szkolny festiwal ekologiczny
„Szkolny festiwal ekologiczny” to wydarzenie, które pomoże w angażujący sposób przybliżyć uczniom tematykę ochrony środowiska i bioróżnorodności. Festiwal może obejmować różnorodne stoiska tematyczne (np. pod hasłem „Bioróżnorodność” „Zapylacze” „Zero waste”).
W ramach tego wydarzenia można też zorganizować warsztaty praktyczne dotyczące np. kompostowania, budowy hoteli dla owadów czy przygotowywania zdrowych przekąsek z lokalnych produktów.
Dodatkowo można zaplanować projekcje filmów przyrodniczych, pokazy zdjęć, a także zaprosić lokalnych rolników i ekspertów, którzy podzielą się swoją wiedzą na temat zrównoważonego rolnictwa.
Program edukacyjny Be.Eco jako wsparcie dla nauczycieli
Realizacja każdego z programów zwiększy poczucie sprawczości, świadomości i aktywności proekologicznej dzieci oraz pomoże w integracji wiedzy z różnych dziedzin – od przyrody i biologii po informatykę, technikę i plastykę.
O wszystkich trzech propozycjach można dowiedzieć się więcej, oglądając nagranie webinaru “Strategia ochrony bioróżnorodności biologicznej UE 2030 w praktyce szkolnej” dostępnym na platformie edukacyjnej Be. Eco. Prowadząca, Agata Sieńczak, dzieli się sprawdzonymi metodami, narzędziami i wskazówkami.
Bioróżnorodność jest tematem przewodnim Be. Eco w roku szkolnym 2024/25. Odbędą się jeszcze 3 webinary dotyczące tego zagadnienia:
- Ekosystemy wodne w dobie kryzysu klimatycznego (listopad 2024)
- Ekosystem leśny w dobie kryzysu klimatycznego (grudzień 2024)
- Ekosystemy miejskie: współczesne wyzwania i strategie zachowania bioróżnorodności (styczeń 2025)
Poza webinarami platforma Be.Eco oferuje nauczycielom szereg zasobów, które można wykorzystać w pracy dydaktycznej. Znajdują się tam gotowe scenariusze lekcji, e-booki, poradniki oraz dodatkowe materiały edukacyjne, które pomagają w prowadzeniu zajęć na temat bioróżnorodności i ekologii. Program Be.Eco powstał z myślą o wsparciu nauczycieli w kształtowaniu świadomości ekologicznej wśród dzieci i młodzieży, a także inspirowaniu ich do praktycznych działań na rzecz środowiska. Rejestracja jest szybka i bezpłatna, zapraszamy: